Mogelijke ondersteuning bij vertrek
Bij zelfstandig vertrek kan de vreemdeling vaak ondersteuning krijgen bij zijn vertrek. In geval van gedwongen vertrek zijn de mogelijkheden beperkt.
Bij zelfstandig vertrek
De vreemdeling kiest er idealiter voor zelfstandig te vertrekken. Van zelfstandig vertrek (ook bekend als vrijwillige terugkeer) is sprake als een vreemdeling uit eigen beweging Nederland verlaat, zonder dat het vertrek door de Nederlandse overheid wordt afgedwongen (uitzetting). De vreemdeling kan hierbij hulp krijgen van de DT&V, IOM en niet-gouvernementele organisaties (ngo's) in Nederland.
Er zijn twee vormen van ondersteuning te onderscheiden: basisvertrekondersteuning en herintegratieondersteuning. De basisvertrekondersteuning is bedoeld om het vertrek zelf mogelijk te maken. De herintegratieondersteuning vult dit aan met hulp gericht op economische en sociale herintegratie in het land van herkomst. De ondersteuning bestaat voornamelijk uit ondersteuning in natura. Voor de besteding van het herintegratiebudget dient een herintegratieplan opgesteld te worden.
Basisvertrekondersteuning via IOM
De medewerkers van IOM geven informatie aan de vreemdeling over de perspectieven van zelfstandige cq. vrijwillige terugkeer en de mogelijkheden van IOM om hierbij te ondersteunen. Wanneer de vreemdeling nog geen keus heeft gemaakt, worden de verschillende opties in een gesprek afgewogen, waarbij vrijwillige terugkeer als realistische optie wordt aangeboden.
Indien de vreemdeling het zelfstandig vertrek uit Nederland door IOM wil laten faciliteren, wordt getoetst of voldaan wordt aan de voorwaarden van het ‘Return and Emigration Assistance from the Netherlands' (REAN) programma.
Herintegratieondersteuning
Aanvullend op de REAN-ondersteuning kunnen vreemdelingen uit landen die voorkomen op de ‘Landenlijst Herintegratieondersteuning’ financiële ondersteuning toegekend krijgen vanuit het ‘Assisted Voluntary Return and Reintegration from the Netherlands’ project voor hun herintegratie in het land van herkomst. De herintegratieondersteuning wordt geboden door IOM en verschillende maatschappelijke organisaties. Via een subsidieregeling worden terugkeerprojecten gefinancierd van lokale ngo’s zoals GoedWerk Foundation, Stichting ROS, Stichting Wereldwijd, Stichting Solid Road (die onder meer actief is op verschillende gezinslocaties) en VluchtelingenWerk Nederland.
Ondersteuning bij gedwongen vertrek
Ook in geval van gedwongen vertrek zijn er mogelijkheden voor herintegratieondersteuning, zij het beperkt. De DT&V heeft een contract afgesloten met lokale dienstverleners voor hulp in het land van herkomst in het kader van het programma European Return and Reintegration Network (ERRIN), medegefinancierd door het Europees Asiel-, Migratie- en Integratiefonds. De hulp is bedoeld om duurzame herintegratie in het land van herkomst te ondersteunen. Dit gebeurt door voorlichting en bijstand te bieden en een passend herintegratiepakket op te stellen en uit te voeren. Denk aan het opzetten van een klein bedrijf, het zoeken van werk of het volgen van een opleiding.