Criminele vreemdelingen
De terugkeer van overlastgevende en/of criminele illegalen en vreemdelingen die verdacht worden van oorlogsmisdaden heeft prioriteit in het vertrekbeleid. Wanneer vreemdelingen strafbare feiten plegen, is het van belang dat de vreemdelingrechtelijke consequenties hiervan worden bezien. Criminele, illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen, worden zoveel mogelijk na uitzitting van hun straf Nederland uitgezet, bij voorkeur vanuit de strafrechtelijke detentie. De mogelijkheden hangen af van de opgelegde maatregel.
Vreemdelingen in de Strafrechtketen (VRIS)
In de ketenprocesbeschrijving ‘Vreemdelingen in de Strafrechtketen’ (VRIS) staan de werkafspraken die de betrokken ketenpartijen hebben gemaakt rondom deze groep. Met behulp van de ketenprocesbeschrijving VRIS weet iedere medewerker binnen de keten wie wat op welk moment moet doen om uiteindelijk criminele, illegale, verwijderbare vreemdelingen uit te kunnen zetten.
Opgelegde maatregelen
De rechter kan bij het plegen van een misdrijf verschillende maatregelen opleggen. Bij een gevangenisstraf zit de criminele, illegale vreemdeling deze in principe tot de einddatum van zijn strafrechtelijke detentie uit. Vervroegde invrijheidstelling is bij illegale vreemdelingen niet mogelijk. Wel is het eventueel – uiteraard onder bepaalde voorwaarden - mogelijk de straf te onderbreken als er voor de vreemdeling een reisdocument voorhanden is. Mocht de vreemdeling na uitzetting terugkeren naar Nederland en worden aangehouden, dan moet hij alsnog het restant van zijn straf in de gevangenis uitzitten.
TBS
Is er dwangverpleging opgelegd of terbeschikkingstelling (TBS) duurt tot een rechter bepaalt dat er geen gevaar op terugval is. Minderjarigen krijgen een PIJ-maatregel (plaatsing in inrichting voor jeugdigen). Deze criminele, illegale vreemdelingen volgen in een speciale kliniek het programma voor TBS’ers of PIJ’ers maar wordt niet voorbereid op terugkeer in de Nederlandse maatschappij. Wanneer de maatregel bijna ten einde loopt, kijken diverse ketenpartners in de vreemdelingenketen of het mogelijk is om de vreemdeling uit te zetten naar het land van herkomst. Indien nodig zorgen de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en de DT&V voor adequate opvang en eventueel vervolg van de behandeling in het land van herkomst.
Gedwongen opname
De rechter kan gelasten dat degene aan wie een strafbaar feit wegens de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens niet kan worden toegerekend, in een psychiatrisch ziekenhuis wordt geplaatst. Plaatsing is voor een termijn van een jaar en alleen als hij gevaarlijk is voor zichzelf, voor anderen, of voor de algemene veiligheid van personen of goederen. Na afloop van de behandeling zet de DT&V deze vreemdeling uit naar het land van herkomst. Indien nodig zorgen DT&V en DJI voor adequate opvang en eventueel vervolg van de behandeling in het land van herkomst.
Illegale stelselmatige daders
Een criminele, illegale, verwijderbare vreemdeling die meerdere malen een misdrijf gepleegd heeft en hiervoor meerdere keren in de gevangenis heeft verbleven, is een stelselmatige dader (veelpleger). Zolang hij (nog) niet is uitgezet of als hij weer teruggekeerd is naar Nederland kan hij in een inrichting voor illegale stelselmatige daders (ISD) geplaatst worden. Het doel van de maatregel is bescherming van de maatschappij tegen de veelpleger en (mogelijk) afdwingen van terugkeer van de vreemdeling.
Uitzetting burger Europese Unie
Een criminele burger van de Europese Unie die in strafrechtelijke detentie verblijft, kan niet zomaar worden uitgezet. Een burger van de Europese Unie heeft namelijk van rechtswege rechtmatig verblijf in een ander EU-land. Als het gepleegde misdrijf zodanig ernstig is dat er sprake is van actuele dreiging en een gevaar voor de openbare orde, kan de Immigratie- en Naturalisatiedienst besluiten het verblijfsrecht te beëindigen en de vreemdeling tot ongewenst vreemdeling te verklaren. Daarmee is de vreemdeling illegaal geworden. De DT&V kan vervolgens de criminele, illegale, verwijderbare vreemdeling uitzetten naar het land van herkomst binnen de Europese Unie.