Terugkeer als ketenbrede opgave
Het succes van werken in ketenverband is onlosmakelijk verbonden met een goede samenwerking. Zonder samenwerking zal het uiteindelijke doel nooit bereikt worden. De medewerker aan het einde van de keten kan dan hinder ondervinden van keuzes die aan de start van het proces gemaakt zijn.
Vergelijk het met de bouw van een huis. Om een huis te realiseren zijn verschillende expertises nodig die elkaar voorzien van een basis voor de volgende stap in het bouwproces. De metselaar kan pas beginnen als de architect de plannen op papier heeft gezet, de stukadoor heeft niets te stucen als er geen muren gemetseld zijn en een dak heeft niets om op te rusten zonder een door de metselaar gebouwde fundering. Zonder samenwerking in de juiste volgorde zal het huis er dus nooit komen, hoe graag de stukadoor of dakdekker het ook zou willen.
Samenwerking en afstemming
Het opereren in de migratieketen werkt net zo. Het organiseren van een succesvolle en waardige terugkeer van de vreemdeling doet de DT&V niet alleen maar in samenwerking en afstemming met ketenpartners. De vreemdeling staat altijd centraal in iedere stap die wij als keten zetten. Het uitgangspunt blijft daarbij dat de vreemdeling verantwoordelijk blijft voor zijn of haar eigen vertrekproces. De DT&V kan daarbij, als regisseur van het vertrekproces, ondersteunen.
Alleen met voldoende dossieropbouw tijdens het Identificatie- en Registratieproces door AVIM, kan de IND de verblijfsaanvraag beoordelen en kan het COA de opvanglocatie bepalen. De DT&V kan pas overgaan tot het ondernemen van terugkeerhandelingen als er een beslissing is genomen op de toelatingsaanvraag of als is gebleken dat de vreemdeling geen rechtmatig verblijf meer heeft. Met een volledig en zorgvuldig ingevuld Sigma kan de KMar inschatten hoe de begeleiding bij vertrek van de vreemdeling eruit moet zien. Iedere schakel in de keten draagt zorg voor het leggen van een nieuw stukje van de terugkeerpuzzel.
Ketenbewustzijn
Samenwerking hangt samen met een duidelijk beeld van elkaars rollen en verantwoordelijkheden. Dit vraagt van ons allemaal vanuit ketenverband te denken. De Leidraad Terugkeer en Vertrek beoogt op deze koppelvlakken de samenwerking te versterken. Het vertrekproces start niet pas bij het opleggen van het terugkeerbesluit. Ook het proces en de activiteiten die eraan voorafgaan in de migratieketen zijn bepalend voor het al dan niet kunnen realiseren van het vertrek. De Leidraad biedt een handelingskader om de samenwerking te versterken en stimuleert het vergroten van het ketenbewustzijn.
De Inspectie Justitie en Veiligheid heeft in het rapport ‘Vertrekproces van de Armeense kinderen’ van 18 september 2019 onder meer de aanbeveling gedaan dat bij de uitvoering van het vertrekproces de daarvoor geldende afspraken en kaders moeten worden gevolgd. Ook heeft de Inspectie aangegeven dat er een verduidelijking van de uitvoering van het vertrekproces dient te komen. Aan de DT&V is de aanbeveling gedaan steviger uitvoering te geven aan de regierol in het vertrekproces. Deze nieuwe Leidraad geeft daar mede invulling aan.